Rozmowa z MARZANNĄ BOJKO*, promotorką zdrowego stylu życia i organizatorką szkół zdrowego gotowania
– Od ponad 20 lat organizujesz szkoły zdrowego gotowania. A od kilku lat propagujesz je w Chicago. Dlaczego?
MARZANNA BOJKO: Na organizowanych przez nas seminariach zdrowotnych z cyklu ZDROWIE NA TALERZU często spotykamy się z pytaniami uczestników, dotyczącymi praktycznej pomocy w kwestii zmiany ich sposobu odżywiania. Dla niektórych z nich jest to dosłownie sprawa życia lub śmierci. Wiedzą, co jest dobre, co im służy a co nie. Często jednak nie wiedzą, jak zmienić sposób odżywiania z typowego polskiego – w dużej mierze opartego na produktach zwierzęcych – na dietę opartą głównie o produkty roślinne.
Jakkolwiek ważna jest wiedza teoretyczna w zakresie dietetyki, bez umiejętności praktycznych przyniesie niewielkie, jeśli w ogóle jakiekolwiek korzyści. Staramy się o to, aby nasz program był pomostem pomiędzy wykładami, prezentującymi wiarygodne i oparte na szeroko pojętej wiedzy informacje dietetyczne a praktycznym ich zastosowaniem w codziennym życiu uczestników.
– Czego można się nauczyć na szkołach gotowania?
MB: W trakcie zajęć uczymy jak praktycznie zastąpić w kuchni produkty pochodzenia zwierzęcego produktami roślinnymi. Jak bez produktów pochodzenia zwierzęcego przygotować posiłki, które dostarczą pełnowartościowego białka. Jak gotować szybko, smacznie i zdrowo, bez nadwyrężania domowego budżetu. Gdzie robić zakupy, jak upiec w domu zdrowy chleb, jak zrobić jajecznicę bez jajek, sernik bez sera i mleko bez… krowy, lody bez cukru, mleka i konserwantów, smalec bez tłuszczu wieprzowego i inne „osobliwości”. Co położyć na chleb zamiast kiełbasy i szynki oraz jak przygotować smaczny obiad bez schabowego.
– Brzmi to bardzo zachęcająco. Czy program cieszy się zainteresowaniem?
MB: Tak. Zwykle prowadzimy nasze programy po wcześniejszych seminariach zdrowotnych, na które zapraszamy fachowców z dziedziny żywienia. Współczesna wiedza oparta na badaniach naukowych, na które różne organizacje wydały miliony dolarów sprowadza się do bardzo prostych zasad – jedz mniej produktów pochodzenia zwierzęcego lub wyeliminuj je z diety zupełnie, zastępując produktami roślinnymi. Taka dieta działa prewencyjnie, a nawet terapeutycznie. Dla przeciętnego zjadacza „chleba z szynką” ta wiedza jest jednak szokiem, który wyraża się bardzo praktycznym pytaniem – To co jeść?! Właśnie w tym miejscu przychodzimy z pomocą. Nie zmieniamy na siłę ludzkich przyzwyczajeń, ale gdy ktoś już dojrzał do zmiany, pomagamy. Jak dotąd, nie narzekamy na puste miejsca, tym bardziej, że ze względu na praktyczny charakter programu staramy się nie przekraczać liczby trzydziestu uczestników.
– Skąd u Ciebie wzięło się zainteresowanie wegetarianizmem? Dlaczego zostałaś wegetarianką?
MB: Pochodzę z rodziny, w której podstawą żywienia było mleko i mięso. Wychodząc za mąż postanowiłam prowadzić kuchnię bezmięsną. W tamtych latach polski wegetarianizm opierał się w dużej mierze na produktach mlecznych i jajach a mleko sojowe i tofu były abstrakcją. W 1990 roku udałam się wraz z mężem do ośrodka Living Springs w USA, na roczny kurs dla misjonarzy działających na polu zdrowia. Częścią tego programu był dobrze prowadzony kurs dietetyki oraz praktyczne zajęcia w restauracji wegetariańskiej na Mannhattanie, w Nowym Jorku, która nie serwowała żadnych produktów zwierzęcych, bijąc jednocześnie rekordy zainteresowania.
Ponadto, jako studenci mieliśmy okazję uczestniczyć w przygotowywaniu posiłków dla pensjonariuszy prowadzonego przez tenże ośrodek sanatorium, propagującego zdrowy styl życia stosowany w nim, jako istotny i skuteczny czynnik terapeutyczny.
Było to dość rewolucyjnym odkryciem i doświadczeniem, że odżywiać się można nie tylko bez mięsa, ale również bez nabiału i jaj. Przekonałam się o tym, że tak przyrządzone potrawy są nie tylko zdrowe, ale mogą być naprawdę bardzo smaczne! Zdobyta wiedza teoretyczna i praktyka dały początek mojej przygodzie z weganizmem.
– Jak wygląda taki program szkoły zdrowego gotowania?
MB: Typowe zajęcia składają się z trzech elementów. Rozpoczynamy krótkim wykładem, dotyczącym zagadnień zdrowotnych w aspekcie diety. Na przykład, mówimy o znaczeniu spożywania chleba upieczonego z pełnoprzemiałowej mąki. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, jak bardzo zubożona jest dieta oparta na białym pieczywie. Chodzi nie tylko o utratę witamin i minerałów, które oddzielane są w procesie rafinacji mąki, ale również o błonnik, który choć nietrawiony w przewodzie pokarmowym, ma ogromne znaczenie dla jego prawidłowego funkcjonowania.
Kolejna część to praktyczna prezentacja. Uczestnicy nie tylko otrzymują zestaw przepisów, ale mogą przyglądać się ich praktycznemu wykonaniu. Np. wspólnie z nami mogą użyć własnych rąk do wyrabiania ciasta chlebowego.
Trzecią i bardzo lubianą przez uczestników częścią jest oczywiście degustacja. Nie zastąpi jej najbardziej nawet barwne opowiadanie o walorach prezentowanych potraw. Ta część jest również dobrą okazją do rozmów uczestników z organizatorami. Często, to właśnie w tych bezpośrednich kontaktach mogą dowiedzieć się najwięcej.
– Gdzie można uzyskać informacje o terminach i miejscach szkół gotowania?
MB: Na prowadzonych seminariach zdrowotnych, na stronie internetowej www.AdwentysciUSA.com i na portalu Facebook – Polski Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w Chicago.
– Czy program jest odpłatny?
MB: Zarówno ja, jak też wszystkie współpracujące ze mną osoby, prowadzą ten program społecznie. Najlepszym wynagrodzeniem jest dla nas zadowolenie uczestników. Cieszymy się z możliwości dzielenia się tym, co sami praktykujemy na co dzień, mając świadomość, że chronimy tym samym czyjeś zdrowie, a może nawet życie. Uczestnicy, na zasadzie dobrowolnych datków, pomagają nam pokryć koszty używanych produktów i wynajmu sali. Jako organizatorzy jesteśmy im za to bardzo wdzięczni.
Dla tych, którzy nie uczestniczyli w praktycznych zajęciach szkoły gotowania polecamy blog zdrowego odżywiania www.ZdrowieNaTalerzu.pl gdzie można znaleźć przepisy i filmiki instruktażowe.
-Dziękuję za rozmowę.
Agnieszka Flakus
fotografie: Arkadiusz Bojko
*Marzanna Bojko jest absolwentką Instytutu Promocji Zdrowia w Podkowie Leśnej. Od ponad dwudziestu lat aktywnie promuje zdrowy styl życia, szczególnie w dziedzinie żywienia prowadząc szkoły gotowania. Kuchnię wegetariańską stosuje we własnym domu. Współpracuje z Fundacją „Źródła Życia”, dla której redaguje blog kulinarny www.ZdrowieNaTalerzu.pl. Jest współorganizatorką programu Zdrowa Niedziela – Health Expo i seminariów zdrowotnych. Jest żoną i matką dwójki wegetariańskich dzieci.